W 2018 roku piętnasta, jubileuszowa, edycja festiwalu Forum Musicum będzie poświęcona dawnej muzyce polskiej.
Rozwój wykonawstwa muzyki dawnej w Europie od dłuższego czasu wpływa na postęp w odkrywaniu i prezentowaniu szerszej publiczności skarbów naszej kultury muzycznej. Dzięki niemu pojawiają się ciekawe, nowe interpretacje oraz następują liczne odkrycia nieznanej dotąd muzyki. W programie Forum Musicum 2018 zaplanowane zostały koncerty, podczas których usłyszymy m.in. niedawno odkrytą muzykę Andrzeja Siewińskiego, Jacka Szczurowskiego i Krzysztofa Klabona oraz nowe interpretacje dzieł Mikołaja z Radomia. Zabrzmią renesansowe pieśni polskie, które zostaną zaprezentowane z dwóch perspektyw: religijnej (polskie kancjonały) oraz polityczno-ideowej (Niezbędnik Sarmaty).
17.08.2018, piątek, 20:00
NFM, Sala Czerwona
Andrzej Siewiński – opera omnia
Lata 90. ubiegłego stulecia przyniosły niespotykany wcześniej rozkwit zainteresowania muzyką dawną oraz związanym z nią historycznym wykonawstwem. Trend ten szybko przeniknął na polski grunt muzyczny, zapoczątkowując szereg nowych wykonań dzieł rodzimych mistrzów okresu renesansu i baroku. Dał on również impuls do tego, aby badać i próbować dokumentować nieznane dotąd zabytki muzyki polskiej.
Lata badań ukazały niezwykle bogate życie muzyczne dawnej Rzeczypospolitej. Z mroków archiwów wydobyto wspaniałe dzieła zarówno autorów już poznanych, jak i tych niesłusznie zapomnianych. Niezwykle interesującym kompozytorem, którego twórczość czekała na odkrycie, jest żyjący na przełomie XVII i XVIII wieku Andrzej Siewiński (zm. 1726), najprawdopodobniej członek działającej wtedy w Krakowie kapeli jezuitów. Jego utwory zachowały się w formie rękopisów głosów wokalnych i orkiestrowych w Bibliotece Diecezjalnej w Sandomierzu. Wykorzystana w nich została technika koncertująca, przez co są cennym świadectwem świetności dawnej muzyki polskiej.
18.08.2018 r., sobota, 20:00
NFM, Sala Kameralna
Fantasiae, cantiones et choreae – polska muzyka XVI wieku
Corina Marti – klawesyn
Michał Gondko – lutnia
Wiek XVI jest tradycyjnie uważany za „złoty wiek” w historii Polski. Przed 1500 rokiem pierwsi władcy z dynastii Jagiellonów osiągnęli sukces i zapewnili swojemu królestwu status ważnego gracza w polityce europejskiej.
Zarówno to, jak i ogólny dobrobyt gospodarczy umożliwiły ich XVI-wiecznym spadkobiercom wzbogacenie dziedzictwa przodków o nowy wymiar kulturowy – zgodnie z ideałami humanizmu i najnowszymi tendencjami artystycznymi importowanymi z wiodących ośrodków kulturalnych we Włoszech, Niemczech i Flandrii. Wczesna muzyka polska została określona jako „polska perspektywa muzyki europejskiej” (M. Perz), a jej znaczenie można dostrzec w monumentalnej tabulaturze klawiaturowej, której właścicielem był niejaki Jan z Lublina działający w klasztorze kanoników regularnych w Kraśniku. Antologia ta, jedna z największych tego typu w Europie, ujawnia imponujący repertuar, do którego uczeni w piśmie mieli dostęp w Polsce w latach 1537–1548: od form abstrakcyjnych i improwizacyjnych, przez aranżacje wokalnej muzyki sakralnej i świeckiej, po tańce.
19.08.2018 r., niedziela, 20:00
Ratusz, Sala Wielka
Niezbędnik Sarmaty
…pieśni, nazwijmy je – towarzyskie, o najróżniejszym charakterze: biesiadne, miłosne, polityczne, religijne; zarówno dworskie canzony, jak i ludowe ballady, rycerskie dumy, dziadowskie zawodzenia, do tego psalmy i część utworów wielogłosowych, które da się zawyć, siedząc przy stole albo prowadząc mazura czy poloneza. A także użytkowe notacje prostych tańców. Czyli różnorodny świat piosenki i melodii plus minus popularnych. Można zaryzykować stwierdzenie, że niemal wszystko, co do tego zespołu repertuarowo należy, jest niewysokiego lotu, zwłaszcza jeśli chodzi o stronę muzyczną. Te piosenki i pieśni powstawały zarówno pod wpływem „niskiej” muzyki zachodniej – zwłaszcza włoskiej, ale także francuskiej i niemieckiej – jak i świata melodii tudzież zwyczajów miejscowych, które dziś określilibyśmy jako „ludowe”…
24.08.2018 r., piątek, 20:00
Kolegiata Świętego Krzyża i św. Bartłomieja
Mikołaj z Radomia – opera omnia
Mikołaj z Radomia był pierwszym polskim kompozytorem europejskiego kalibru. Jego talent i wykształcenie pozwoliły mu nie tylko tworzyć na poziomie dorównującym największym kompozytorom owego czasu, lecz także przyczynić się do rozwoju muzyki europejskiej. Niestety, nic dziś nie wiemy o jego życiu, a do naszych czasów przetrwało jedynie dziesięć utworów jego autorstwa. Jednak nawet tak szczupły stan zachowania twórczości tego kompozytora pozwala poznać nam jego swoisty, retoryczny styl, niezwykłą wyobraźnię brzmieniową i bogactwo polifonicznego i harmonicznego języka muzycznego.
Utwory Mikołaja z Radomia są, z wyjątkiem jednej czterogłosowej pary mszalnej, typowo dla jego czasów trzygłosowe. Jest to muzyka głównie liturgiczna: trzy pary mszalne Gloria i Credo, słynny Magnificat
i Alleluja. Z dwóch zachowanych utworów świeckich zwraca uwagę motet Hystorigraphi aciem mentis, który posiada tekst napisany na okoliczność narodzin księcia Kazimierza, syna Władysława Jagiełły, i stanowi manifest politycznego znaczenia Polski w ówczesnej chrześcijańskiej Europie. Wyrafinowana muzyka tego utworu oraz skomplikowany, bogaty w symbolikę tekst w języku łacińskim i greckim są też świadectwem poziomu polskiej kultury tamtych czasów. Świecki charakter ma prawdopodobnie jeszcze jeden utwór, napisany w formie dwuczęściowej ballady – niestety, zachowany bez tekstu.
Twórczość Mikołaja z Radomia, kompozytora tak ważnego dla polskiej kultury muzycznej, ciągle pozostaje nieznana. Przyczyną tego jest zapewne brak znajomości odpowiednich dla jego muzyki technik wykonawczych i nic nie mówiący współczesnym muzykom zapis kompozycji. Zespół Ars Cantus od początku swego istnienia zajmował się odtwarzaniem tych technik i odczytywaniem twórczości kompozytora przez pryzmat historycznego kontekstu i tekstów liturgicznych. Dzięki tym badaniom muzyka Mikołaja z Radomia może dziś ujawnić całą swą subtelną urodę.
25.08.2018 r., sobota, 20:00
Klubokawiarnia Mleczarnia
Potańcówka jubileuszowa
Kapela Brodów
Kapela Brodów zagra polską muzykę tradycyjną. W programie znajdą się też motywy żydowskie i melodie z pogranicza polsko-rusińskiego. Obery, kozaki, polki, wiwaty, mazurki ,chodzone… Na cymbałach, skrzypcach, trąbkach, bębnach. Muzyka wielce energetyczna, niezmiernie wyraźna, czasem liryczna. Potańcówkę poprowadzi wytrawny tancerz, który wszystko pokaże, wszystkimi zakręci.