Pierwszy goryl przyjechał do wrocławskiego zoo z Liverpoolu w 1897 roku, była to Pussi, a ostatnie wyjechały w 1985 r. do ZOO Amsterdam, były to Poupe i Tonky. Teraz goryle wracają do Wrocławia – powstanie tu nowoczesny pawilon dla goryli, odzwierciadlający środowisko życia tych zwierząt. Na terenie o powierzchni ok 1,5 ha zamieszkają nie tylko goryle, ale i antylopy bongo, sitatungi, mangaby rudoczelne, makaki czubate, a ich sąsiadami będą pawie kongijskie czy duże chrząszcze – goliat. Będzie to doskonała okazja do pokazania środowiska życia tych zwierząt oraz edukacji na temat zagrożeń, z którymi się mierzą w naturze. Bowiem zoo, oprócz prowadzenia hodowli zachowawczej, ma misję edukowania i kształtowania postaw proekologicznych.

                                                                          fot.: mat.pras.

Na konferencji prasowej obecni byli przedstawiciele wrocławskiego ZOO – Radosław Ratajszczak, prezes zarządu, Grzegorz Kaliszczak, członek zarządu oraz znani i cenieni wrocławscy architekci, członkowie komisji konkursowej – Zbigniew Maćków i Marek Wisniewski.

28 maja br. ZOO Wrocław ogłosiło konkurs na Opracowanie koncepcji architektonicznej obiektu ekspozycyjno-hodowlanego dla goryli i innych zwierząt lasów deszczowych Afryki równikowej we wrocławskim ZOO. O udział w konkursie wnioskowało aż 12 firm, z których 9 dopuszczono do konkursu. Były to: Creoprojekt Bartosz Żmuda, Nadia Riley Grochowska Hazkoba, B2 Studio Sp. Z O.O. Sp. Komandytowa, Bartłomiej Damczyk Pracownia Projektowa Bd Project, Heinle, Wicher Und Partner Architekci Sp. Z O.O., Konsorcjum: Dariusz Malinowski I R’house Renata Gajer-Hackermer, Team S.C., Jerzy Gryc, Wawrzyniec Kuc, Wojciech Kurzeja, Pracownia Architektoniczna Czora&Czora Sp. Z O.O. i Wojciech Napierała.

Termin składania prac konkursowych – koncepcji architektonicznych, ustalono na 10 września 2018 rok, ostatecznie wpłynęło 6 prac. 10 października 2018 komisja konkursowa wybrała 3 koncepcje, których autorzy wezmą udział w negocjacjach dotyczących stworzenia ostatecznej koncepcji. Są to: Bartłomiej Damczyk Pracownia Projektowa Bd Project, Konsorcjum: Dariusz Malinowski i R’house Renata Gajer-Hackermer oraz B2 Studio Sp. z o.o. Sp. Komandytowa. Negocjacje poprowadzi spajanie powołana komisja.

–Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, goryle zamieszkają we Wrocławiu już w 2021 r. – mówił Radosław Ratajszczak.

Goryle w masowej świadomości kojarzą się przede wszystkim z postacią King Konga – groźnej bestii, która niszczy wszystko wokół siebie. Wizerunek antybohatera przysłania nam jednak inne aspekty filmowego King Konga. To przede wszystkim inteligentna, czująca istota, która stara się chronić główną bohaterkę – człowieka.

Wracając do wrocławskiego zoo, pierwszy goryl przybył tu nim powstał pierwszy film o King Kongu. Pussi była ulubienicą zwiedzających. Powstał nawet jej posąg, który do dzisiaj znajduje się w zoo i zostanie przeniesiony do nowego pawilonu. Pussi była najdłużej żyjących gorylem w ogrodzie zoologicznym w tamtym czasie, co niewątpliwie było zasługą warunków jakie jej stworzono oraz diety. Poza umieszczeniem jej w ówczesnej małpiarni decydujące znaczenie miało ograniczenie jej diety do siana i zielonki. Następne goryle przybyły do Wrocławia dopiero w latach 70-tych XX w. i było ich aż dwanaście. Wyjechały w latach 1984-85 m.in. do USA, Holandii i Czechosłowacji. Jeden z nich wciąż żyje w czeskim zoo w Dvůr Králové, to Tadao i ma 48 lat.

Co jest takiego fascynującego w gorylach, że warto je ratować? Po pierwsze to bardzo bliski genetyczny krewny człowieka. Po drugie goryl pełni ważną rolę w ekosystemie Afryki równikowej. Po trzecie to niezwykle łagodne zwierzęta, mimo dużych gabarytów i groźnej postawy.

Obecnie wyróżnia się dwa gatunki goryli – goryla zachodniego (Gorilla gorilla) i wschodniego (Gorilla beringei) oraz cztery podgatunki. Zachodni goryl nizinny występuje w Afryce Zachodniej, a zachodni „krzyżowy” na granicy Nigerii i Kamerunu. Dwie populacje wschodniego goryla górskiego żyją w górach Wirunga na styku granic Demokratycznej Republiki Konga, Ugandy i Rwandy oraz Nieprzenikniony Las Bwindi w Ugandzie, zaś wschodni goryl nizinny we wschodniej Demokratycznej Republice Konga. Różnice pomiędzy poszczególnymi gatunkami i podgatunkami dotyczą wyglądu nosa, odcieni sierści, długości ramion i długości włosów na ramionach.

                                                                Goryle średnie- tadao/ mat.pras.

Goryle są największymi z żyjących naczelnych. Dorosłe samce i samice wykazują bardzo wyraźną różnicę w wielkości i cechach zewnętrznych. W pozycji wyprostowanej samce goryli mogą osiągnąć 1,75 m. Samce goryli zachodnich mają średnią masę 140-160, te o masie powyżej 200 kg są rzadkością. Samice zwykle osiągają od 70 do 110 kg.
Najbardziej charakterystyczną cechą samców goryla jest tzw. Silverback czyli srebrne plecy. Srebrzysty wygląd jest spowodowany przez krótkie, białe włosy, które pokrywają plecy samców. Silverback rozwija się, gdy samce są w pełni dorosłe (zwykle w wieku około 15 lat). Nie jest to oznaka starości.

Goryle mają wiele cech wspólnych z innymi małpami i ludźmi. Ich dłonie i stopy przypominają bardziej ludzi niż dłonie i stopy innych małp. Ponieważ goryle spędzają więcej czasu na ziemi niż wszystkie inne małpy człekokształtne, ich stopy są bardziej dostosowane do chodzenia.

Goryle żywią się wyłącznie roślinami, których zjadają nawet do 20 kg dziennie. Ich zęby bardzo przypominają zęby ludzi, z wyjątkiem bardzo długich, szpiczastych kłów u dorosłych samców. Samce nie używają ich jednak do jedzenia, ale do walki z rywalizującymi samcami i lampartami.

Goryle żyją w lasach deszczowych od nizin aż po góry tropikalnej Afryki. Dziś obszary występowania goryli zachodnich i wschodnich dzieli prawie 900 km.

Chociaż wydaje się, że granice obszaru występowania goryli niewiele zmieniły się w ciągu ostatnich kilku dekad, to ich siedliska zostały podzielone i znacznie ograniczone. Powodem jest to, że obszary leśne są coraz bardziej ograniczane i izolowane od siebie poprzez rozwój rolnictwa. Z niektórych regionów goryle już zniknęły, ponieważ las został zniszczony. Dlatego coraz częściej populacje goryli ograniczają się do małych i odizolowanych wysp leśnych.
Wszystkie gatunki goryli należą do zagrożonych wyginięciem w środowisku naturalnym.

Jeśli nie zostaną podjęte żadne działania ochronne, to goryle wschodnie wyginą już wkrótce. Sytuacja goryli zachodnich jest trochę lepsza, ale i im grozi zagłada.