Rok 2018 jest szczególnym rokiem dla wszystkich Polaków. Po ponad 100 letnim okresie niewoli odzyskaliśmy niepodległość. To także setna rocznica powstania Związku Leśników Polskich. Aby upamiętnić te dwa niezwykłe wydarzenia ZLP i ZZM zebrali potomków tak znakomitych przedstawicieli dendroflory w jednym miejscu, w obrębie pięknego i historycznego Parku Szczytnickiego. Dla obecnych i przyszłych pokoleń wrocławian w towarzystwie okazałych pomników przyrody posadzili trzy wyjątkowe drzewa, potomków słynnych rodziców – potężnych i wiekowych dębów: „Chrobry”, „Bartek” oraz „Maciek”. Niech dęby te będą świadkami kolejnych wieków naszej niepodległej historii.

                                                                   sadzenie drzewek/ mat.pras.

Wyhodowanie sadzonek było nie lada wyzwaniem. Każda z nich powstała inaczej. Potomek „Chrobrego” wyrósł w sposób naturalny z nasiona. Potomek „Bartka”- to klon, powstał ze zrzezu, czyli w wyniku rozmnażania wegetatywnego. Natomiast potomek „Maćka”- to sadzonka generatywna wyhodowana z użyciem najnowocześniejszych technologii.

DĄB MACIEK

Dąb szypułkowy „Maciek” rośnie na terenie Nadleśnictwa Bolesławiec, we wsi Rakowice, około 300m na płd.-zach. od zabudowań folwarcznych. Za pomnik przyrody został uznany w 1994 roku Rozporządzeniem nr 19/94 Wojewody Jeleniogórskiego. Obwód pnia na wysokości 1,3m wynosi 450 cm, wysokość drzewa ok. 20 metrów. Drzewo jest w bardzo dobrym stanie zdrowotnym i fitosanitarnym, bez znaczącego posuszu korony oraz uszkodzeń w postaci ubytków i wypróchnień.

Potomek dębu pomnika przyrody „Maciek”, przeszedł długą i skomplikowaną drogę zanim trafił do Parku Szczytnickiego. Z zebranych 2007 roku żołędzi, w Leśnym Banku Genów KOSTRZYCA, zostały wydobyte osie zarodkowe a z nich plumule, czyli szczytowe części zarodka. Następnie plumule podczas skomplikowanych procesów technologicznych, przygotowano do przechowywania w ciekłym azocie, w temperaturze – 196şC. Procesy życiowe w takich warunkach otoczenia zostają niemal zupełnie zatrzymane.

Po okresie 24 godzin, plumule zostały wyjęte z ciekłego azotu i rozpoczął się etap hodowli sadzonek. Początkowo plumule przeniesiono na pożywki agarowe, gdzie odbyła się pierwsza faza ich rozwoju. Następnie, po wykształceniu korzenia, niewielkie jeszcze i delikatne roślinki, zostały przeniesione do fitotronu, czyli specjalnej komory, służącej do uprawy roślin. Jest on wyposażony w układy automatyki generujące warunki klimatyczne i fizyczne, optymalne dla wzrostu i rozwoju roślin. Sadzonki dębu przebywały w fitotronie przez okres ok. dwóch lat. Następnie zostały przeniesione do arboretum, gdzie rosły dalej w już normalnych warunkach środowiska, a jeden z egzemplarzy możecie Państwo podziwiać w Parku Szczytnickim.

DĄB BARTEK

Jeden z najstarszych w Polsce dębów, od 1954 roku chroniony prawem jako pomnik przyrody, rosnący na terenie leśnictwa Bartków (Nadleśnictwo Zagnańsk), przy drodze wojewódzkiej nr 750 z Zagnańska do Samsonowa, w województwie świętokrzyskim.

W okresie międzywojennym wiek dębu oceniano nawet na 1200 lat. Cezary Pacyniak w publikacji z 1992 roku „Najstarsze drzewa w Polsce”, podał wyniki swoich badań, według których wiek Bartka wynosił wówczas 654 lata. Według jednej z legend Jan III Sobieski, który zażywał tu wywczasu w powrotnej drodze spod Wiednia, w jednej z dziupli zostawił ponoć trofiejną turecką szablę i flaszę niedopitego wina.

Zgodnie z pomiarami wykonanymi w 2013 roku drzewo ma 28,5 metra wysokości– wcześniejsze źródła podawały 30 metrów. Według danych z Nadleśnictwa Zagnańsk obwód pnia na wysokości 1,30 m wynosi 9,85 m, a przy ziemi 13,4 m, rozpiętość korony 20 × 40 m, rzut korony 720 m2, średnica 3,14 m. Miąższość całego drzewa wynosi 72 m3, miąższość grubizny 65 m3, w tym pień główny 46 m3.

W 1829 roku dąb miał czternaście konarów głównych i szesnaście bocznych, a w 2008 osiem konarów głównych. W roku 1906 dąb ucierpiał od pożaru pobliskich zabudowań. W 1920 pień drzewa zacementowano; plombę tę w 1978 usunięto, a ubytek wypełniono plombą z żywicy i zamaskowano płatami kory.

W 1934 sąd konkursowy pod przewodnictwem profesora Władysława Szafera uznał Bartka za „najokazalsze drzewo w Polsce”. Dąb uznano za pomnik przyrody orzeczeniem Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z 28.10.1954. W 1991 roku w wyniku uderzenia pioruna uszkodzeniu uległ jeden z konarów oraz część pnia. Powstała tak zwana listwa piorunowa. Uszkodzenie zostało zakonserwowane. W późniejszym okresie założono na drzewie piorunochron. W 1997 roku zamontowano w miejsce drewnianych podpory teleskopowe podtrzymujące konary.

Dąb ten do niedawna wydawał liczne potomstwo, jednak jego witalność słabnie i ostatnio do przechowania i wysiewu trafiło tylko 98 żołędzi. Egzemplarz posadzony tutaj został wyhodowany na szkółce leśnej Nadleśnictwa Zagnańsk, co potwierdzono certyfikatem.

DĄB CHROBRY

Dąb szypułkowy, najstarszy dąb w Polsce. Rośnie w pobliżu rezerwatu przyrody „Buczyna Szprotawska” w Borach Dolnośląskich w okolicy Piotrowic (województwo dolnośląskie), jednak pod względem administracyjnym znajduje się w granicach województwa lubuskiego. Za pomnik przyrody został uznany 24 marca 1966 roku, na podstawie decyzji nr 86/66 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze pod numerem rejestru – 8. Już przed II wojną światową był chroniony. Wówczas nazywał się Wielkim Dębem (niem. Grosse Eiche) lub Grubym Dębem (Dicke Eiche). W 1906 roku znany badacz przyrody Dolnego Śląska – Theodor Schube w swojej książce Waldbuch von Schlesien (Księga Lasów Śląska) określił obwód tego dębu na 8,61 m. Wiek drzewa w 1992 wyliczono na 727 lat, co oznacza, że wykiełkował około 1265 roku (w 2015 miał 750 lat).

Żołędzie dębu zostały poświęcone przez papieża Jana Pawła II 28 kwietnia 2004 roku, podczas pielgrzymki leśników do Watykanu. W szkółce kontenerowej Nadleśnictwa Rudy Raciborskie wyhodowano z nich 500 sadzonek (każda z nich ma certyfikat pochodzenia), które zostały rozsadzone na obszarze całego kraju, jako tzw. dęby papieskie upamiętniające Papieża – Polaka.

Chrobry ma silnie rozwiniętą koronę i grube konary, przechodzące w gałęzie o bujnym ulistnieniu. Pień i niektóre konary są w środku puste. Rozpiętość korony wynosi ok. 16 m, wysokość 26 m, a obwód pnia 10,04 m, pierśnica 320 cm. Objętość drzewa to ok. 90 m3 i jest największa wśród dębów polskich (trzeci dąb pod względem objętości drewna znajdujący się
w środkowej Europie). Przy Dębie Chrobry odbywały się niegdyś sądy wiejskie. Na początku lat 90. XX wieku opisano zamieranie górnej części korony, co spowodowane miało być osuszaniem przyległej łąki.

Dąb kilkakrotnie był podpalany, ale zawsze w porę był gaszony. Ostatni, bardzo poważny pożar, miał miejsce 18 listopada 2014 r. Aż do wiosny 2015 roku przypuszczano, że drzewo nie przeżyło pożaru, co szczęśliwie okazało się nieprawdą. Jego nazwa wzięła się z legendy jakoby cesarz Otton III pod tym dębem miał się spotkać z Bolesławem Chrobrym.