Wrocławskie zoo znane jest z angażowania się w ratowanie zagrożonych gatunków, w ich środowisku naturalnym. Do tej pory wsparło m.in. ochronę okapi, fenków, pingwinów przylądkowych , manatów, lemurów katta, pancerników olbrzymich, nosorożców indyjskich, szpaków balijskich, kanczyli filipińskich, żółwi pustynnych, wilków. Na tym zoo nie poprzestaje, bo ostatnio przystąpiło do Dwarf Tortoise Conservation – organizacji non profit, której celem jest walka o przetrwanie najmniejszych żółwi lądowych świata – żółwi plamistych (Chersobius signatus).
19 maja 2018 r., w wyniku tej współpracy, do wrocławskiego zoo trafił pierwszy żółw tego gatunku i jest on na ten moment jedynym osobnikiem w polskich ogrodach zoologicznych. Został przekazany w depozyt i pozostanie własnością Fundacji Dwarf Tortoise Conservation. Takie praktyki stosowane są w przypadku gatunków zagrożonych wyginięciem, których populacja w hodowlach zachowawczych jest niewielka. Przykładem są chociażby lwiatki, również mieszkanki wrocławskiego zoo. Pazurkowce te mają narodowość brazylijską, podobnie jak potomstwo, które przyszło na świat we Wrocławiu i są własnością rządu brazylijskiego.
Dwarf Tortoise Conservation to niewielka, ale bardzo efektywnie działająca organizacja ochroniarsko-badawcza. Swoją działalność prowadzi w Europie, ale ściśle współpracuje z regionalnymi instytucjami zajmującymi się ochroną środowiska w RPA, w regionie występowania żółwia plamistego. Założyli ją i prowadzą, na zasadach wolontariatu, holenderscy naukowcy. Zajmują się oni badaniami terenowymi, koordynują hodowlę zachowawczą, a także prowadzą księgę gatunkową (studbook) żółwi plamistych. Dzięki ich badaniom dość dobrze udało się poznać biologię tych gadów, a także dokonać odkrycia, że żółwie rodzaju Homopus to tak naprawdę dwa rodzaje – Chersobius i Homopus.
Jednym z priorytetów fundacji jest budowa silnej populacji żółwia plamistego (Chersobius signatus) w hodowli zachowawczej, by uchronić gatunek przed wyginięciem.
– To niezwykle rzadki gatunek w ogrodach zoologicznych, bo obecnie można go spotkać tylko w pięciu, razem z naszym. Zresztą w ogóle jest rzadki w hodowlach, bo w trzynastu krajach są tylko 92 osobniki. Dlatego, aby zapewnić przetrwanie gatunku, populację tę należy zwiększyć. Cieszymy się, że fundacja Dwarf Tortoise Conservation zaufała nam na tyle, aby powierzyć tego osobnika właśnie nam. Ze względu na rzadkie występowanie i delikatność tego gatunku, samiec na razie mieszka na zapleczu i tak będzie dopóki nie będziemy mieć pewności, że się zaaklimatyzował. Liczę też na to, że już wkrótce dołączy do niego samica i żółwie te stworzą parę hodowlaną. – mówi Marek Pastuszek, kierownik Terrarium we wrocławskim zoo.
Żółwie plamiste (Chersobius signatus) to najmniejszy gatunek żółwia lądowego na świecie. Największe znane osobniki nie przekraczają 10 cm i są to samice, zwykle większe od samców. Żółwie te są endemitami zamieszkującymi północno-zachodnią część Afryki, na pograniczu Republiki Południowej Afryki i Namibii, gdzie klimat charakteryzuje się gorącym, suchym latem i mroźną zimą. Nie dziwi więc fakt, że każdy opad deszczu powoduje u nich bardzo widoczne ożywienie. Żółwie plamiste są roślinożerne. Gatunek ten wyjątkowo ceni sobie skalisty teren, bo pozwala chować się mu przed ekstremalnie wysokimi i niskimi temperaturami, ale dodatkowo również przed drapieżnikami. Ze względu na specyficzne wymagania środowiskowe, żółwie plamiste nie należą zatem do najprostszych w hodowli.
Długość ich życia wynosi ok. 25 lat, więc niewiele jak na żółwie. Do tego samice składają zaledwie po jednym jaju – dwa, trzy razy w roku. W efekcie odbudowa populacji nie jest prosta. Dodatkowymi przeszkodami są zagrożenia czekające na nie w środowisku naturalnym. To główne rozwój rolnictwa i zmiana klimatu. Nie bez znaczenia jest również kłusownictwo w celu pozyskania osobników dla indywidualnych hodowców.
W Czerwonej Księdze Zagrożonych Gatunków nadano im status narażonych na wyginięcie – Vulnerable (UV).