Okres wakacji to dla młodzieży przede wszystkim czas wakacyjnych wyjazdów  i odpoczynku od szkolnych obowiązków. Jednak dla wielu młodych osób jest to również szansa na zarobienie dodatkowego kieszonkowego. Z tego względu coraz popularniejsze stają się oferty pracy sezonowej kierowane właśnie do młodzieży. Na co powinieneś zwracać uwagę wybierając dogodną dla Ciebie ofertę oraz o co dopytać przyszłego pracodawcę? Wątpliwości rozwiewa aplikantka radcowska Paulina Szukalska z Kancelarii Prawnej GFP Legal.

                                  aplikantka radcowska Paulina Szukalska z Kancelarii Prawnej GFP Legal/mat.pras.

Masz prawo do wykonywania pracy na podstawie umowy.

Czasami możesz spotkać się z argumentem, że jeżeli nie ukończyłeś 18 lat, to zawarcie z Tobą umowy na wykonywanie pracy o charakterze sezonowym nie jest jeszcze możliwe. Otóż nie daj się zwieść takim twierdzeniom i zapytaj przyszłego szefa o formę umowy, na podstawie której będziesz zatrudniony.

Zatrudnienie osób niepełnoletnich w celu wykonywania pracy sezonowej w zależności od jej charakteru może nastąpić zarówno na podstawie umów wskazanych w kodeksie pracy (tj. umowa na okres próbny, na czas określony lub nieokreślony) jak i uregulowanych w kodeksie cywilnym (umowa zlecenia, umowa o dzieło).

Jeżeli ukończyłeś 16 rok życia, ale nie masz jeszcze 18 lat, a także ukończyłeś co najmniej gimnazjum, to możesz zostać zatrudniony na podstawie umowy o pracę w celu wykonywania lekkich prac. Kodeks pracy w odniesieniu do osób ze wskazanej kategorii wiekowej posługuje się mianem „młodocianego”. Natomiast prace lekkie to takie, które nie powodują zagrożenia dla Twojego życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego, a także nie utrudniają wypełniania obowiązku szkolnego. Przykładem takich prac może być roznoszenie ulotek czy zbieranie owoców – oczywiście jeżeli nie jest połączone z noszeniem ciężkich przedmiotów. Pracodawca ma obowiązek określenia wykazu lekkich prac i zapoznaniu z nim młodocianego przed dopuszczeniem do wykonywania pracy.

Jeżeli Twój szef zdecyduje się na umowę cywilnoprawną, to ze względu na to, że osoby poniżej 18 roku życia nie mają pełnej zdolności do czynności prawnej, konieczne jest uzyskanie zgody przedstawiciela ustawowego (np. rodzica). Chociaż przyjmuje się, że wystarczająca jest jego wiedza na temat umowy i brak sprzeciwu w tym zakresie. Co ważne zgoda, o której mowa, może zostać wyrażona przez rodzica również po zawarciu umowy cywilnoprawnej.

Pamiętaj, że jeżeli nie ukończyłeś 16 roku życia, to wykonywanie przez Ciebie pracy lub innych zajęć zarobkowych jest możliwe jedynie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną i artystyczną (np. statysta w teatrze), sportową (np. pomoc na zawodach) lub reklamową (np. udział w reklamie) i dodatkowo wymaga zgody przedstawiciela ustawowego (np. rodzica), a także zezwolenia właściwego inspektora pracy.

Dopilnuj aby umowa została sporządzona w formie pisemnej.

Oczywiście nie jest to regułą, ale czasami może się zdarzyć, że trafisz na nieuczciwego pracodawcę. Wszystkie warunki umowy zostaną jedynie omówione ustnie, a po wykonaniu pracy nie otrzymasz stosownej zapłaty. Spisanie wszystkich warunków umowy w znaczący sposób pomoże Ci w wyegzekwowaniu należnego wynagrodzenia. Co więcej w odniesieniu do umowy o pracę obowiązkiem pracodawcy jest potwierdzenie na piśmie jej warunków najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy.

W związku z tym zwróć uwagę, aby podpisywana przez Ciebie umowa zawierała takie informacje jak:
rodzaj pracy i miejsce jej wykonywania, termin rozpoczęcia pracy (ewentualnie jej zakończenia jeżeli umawiasz się na z góry określony okres) oraz wymiar czasu pracy, wynagrodzenie określone np. w stawce godzinowej lub miesięcznej.
Zwróć uwagę wymiar czasu pracy i przerwy w pracy.

Ustalony z pracodawcą wymiar czasu pracy młodocianego w okresie ferii szkolnych nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. W przypadku młodocianych pracowników obowiązuje również zakaz pracy w porze nocnej (tj. pomiędzy godziną 22:00 a 6:00) i godzinach nadliczbowych. Dodatkowo pamiętaj, że w przypadku, gdy Twój dobowy wymiar czasu pracy przekracza 4,5 godziny jesteś uprawniony do 30 minutowej przerwy wliczanej do czasu pracy.

Wskazane ograniczenia wynikają wprost z kodeksu pracy i obowiązkiem pracodawcy jest takie ustalenie Twojego grafiku, aby zachować opisane normy czasowe. Omawiając z pracodawcą godziny pracy, warto również wiedzieć, o przysługującym Ci prawie do co najmniej 14-godzinnej przerwy w pracy obejmującej porę nocną. Aby lepiej zobrazować przysługujące Ci prawo do przerwy w pracy, przyjmijmy, że skończyłeś pracę na drugiej zmianie o godz. 20:00. W takim przypadku, by zachować prawo do 14 godzin wypoczynku, następnego dnia powinieneś rozpocząć pracę najwcześniej o godz. 10:00. Wszelkie odstępstwa od opisanej zasady na Twoją niekorzyść są niezgodne z przepisami prawa pracy.

W związku z tym, że umowy cywilnoprawne (umowa zlecenia, umowa o dzieło) charakteryzują się większą swobodą w kształtowaniu warunków zatrudnienia aniżeli umowa o pracę, zadbaj o to, by w tego rodzaju kontrakcie znalazły się szczegółowe postanowienia dotyczące dziennego i tygodniowego wymiaru czasu pracy oraz ilości przerw, za które zachowasz prawo do wynagrodzenia.

Autor tekstu: aplikantka radcowska Paulina Szukalska z Kancelarii Prawnej GFP Legal