Udział w dochodach z podatku VAT i wprowadzenie tzw. PIT – to niektóre z postulatów Konwentu Marszałków Województw RP w odniesieniu do nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

                                                                               źródło fot: pixabay.com

W stanowisku przyjętym przez marszałków obradująych w ub. tygodniu w Sulisławie (woj. opolskie) przypomniano, że w 2019 r. upływa trzyletni okres obowiązywania ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Chodzi dokładnie o zasady obliczania wysokości wpłat województw do budżetu państwa (zwanych „janosikowym”) oraz podziału części regionalnej subwencji ogólnej dla województw, które na mocy noweli ustawy z 2016 r. obowiązują w latach 2017-2019. „Samorządy Województw RP oczekują na projekt nowej ustawy” – podkreślono w stanowisku.

Wśród propozycji konkretnych rozwiązań ustawowych w zakresie dywersyfikacji źródeł dochodów, jakie złożyli marszałkowie, znalazł się udział w dochodach z podatku VAT dla województw i utworzenie z tych środków subwencji. Zdaniem marszałków, dochody bezpośrednie jeszcze bardziej wpłynęłyby bowiem na różnice w poziomie dochodów poszczególnych województw.

-Byłby to też instrument, przy pomocy którego można by zrealizować wytyczną Trybunału Konstytucyjnego– zaznaczono. Zgodnie z przywołaną wytyczną TK, dla właściwej realizacji zasady solidarności przy konstruowaniu kryteriów identyfikacji samorządów najbogatszych oraz najbiedniejszych, ustawodawca powinien ukształtować jednolite kryteria, biorąc pod uwagę zarówno pełen katalog dochodów jak i potrzeby wydatkowe różniących się pod wieloma względami jednostek samorządu terytorialnego.

Marszałkowie postulują też, by wprowadzić tzw. PIT komunalny, czyli lokalny podatek dochodowy. Przedstawiciele samorządów województw chcieliby ponadto wprowadzenia dodatków do podatków dochodowych i przypisania województwom władztwa podatkowego.

-Dodatek lokalny, obok podatku dochodowego, oznacza, że władzom lokalnym przysługuje ustawowe uprawnienie do nałożenia obciążenia fiskalnego – wyjaśniono.

Natomiast w przypadku zastosowania źródeł dochodów w postaci udziału województw w podatkach „państwowych”, marszałkowie zaproponowali wprowadzenie mechanizmu zwrotu z budżetu państwa kwot utraconych dochodów z powodu zastosowania zwolnień podatkowych w tych podatkach.

Osobne miejsce w stanowisku Konwentu Marszałków zajął system naliczania poszczególnych części subwencji ogólnej. Zaproponowano zmianę aktualnych przepisów dotyczących wpłat do budżetu na część regionalną subwencji ogólnej w taki sposób, aby z rozwiązań usunięte zostało finansowanie zadań w formie dotacji. Jednoczenie zachowana miałaby być pula środków, które obecnie składają się na system wyrównawczy.

-Doprowadzi to do przywrócenia w pełni zasady, że o przeznaczeniu środków otrzymanych z tytułu subwencji ogólnej decyduje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. Ponadto zapisy nowej ustawy powinny gwarantować samorządom województw, aby pula środków, które składają się na system wyrównawczy, nie malała – zaznaczono.

Marszałkowie zaproponowali też rozważenie wprowadzenia do katalogu kryteriów podziału subwencji regionalnej wskaźnika obciążenia demograficznego. Jak podkreślili, zjawisko depopulacji staje się istotnym zagrożeniem dla sprawnego funkcjonowania gospodarki w przyszłości, „nie mówiąc już o groźbie załamania się systemu emerytalnego”.

W stanowisku napisano, że Konwent Marszałków Województw RP oczekuje, iż przygotowywany przez Ministerstwo Finansów projekt nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego zapewni wszystkim województwom poziom „dochodów rozporządzalnych”, którymi będzie dysponować w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, adekwatny do nałożonych zadań i umożliwiający prowadzenie samodzielnej polityki w zakresie długu.

Marszałkowie przypomnieli jednocześnie, że zgodnie z zasadą określoną przez Trybunał Konstytucyjny, system wyposażenia samorządów w dochody na szczeblu województw, którego komponentem jest mechanizm wyrównywania poziomego, musi uwzględniać wpływy regulacji systemowych na każde województwo.

Przyjęty przez marszałków dokument skierowany ma zostać do: premiera Mateusza Morawieckiego, minister finansów Teresy Czerwińskiej, marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego oraz przewodniczącego sejmowej Komisji Finansów Publicznych Andrzeja Szlachty.

W marcu 2014 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy o „janosikowym” dot. województw są niezgodne z konstytucją, gdyż nie gwarantują województwu zachowania istotnej części dochodów na realizację własnych zadań. Przepisy zmieniono w sposób, który znacznie zmniejszył obciążenia finansowe Mazowsza. Regulacje, które według pierwotnych założeń miały obowiązywać tylko do końca 2015 r., tracą moc dopiero w 2019 r.

źródło:PAP