Efektywniejsze urzędy pracy, wsparcie dla osób pracujących za granicą, które chcą wrócić do Polski, wyższe zasiłki dla części bezrobotnych, rezygnacja z profilowania bezrobotnych – to niektóre tylko zmiany, jakie proponuje Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej w projekcie nowej ustawy o rynku pracy.

                                                                                źródło fot.: pixabay.com

Większość przepisów ma wejść w życie z początkiem 2019 r. Nowa regulacja zastąpi obowiązującą od 2004 r. ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Zachęta dla emigrantów

Jedną z nowości ma być mechanizm wsparcia dla pracujących za granicą, którzy chcą wrócić do Polski. Będą oni mogli skorzystać z pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej bez konieczności rejestracji w urzędach pracy.

Z tego instrumentu będą mogli skorzystać bezrobotni polscy obywatele, którzy w ciągu ostatnich dwóch lat na terytorium państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego: zamieszkiwali przez co najmniej 12 miesięcy; byli nieprzerwanie zatrudnieni przez co najmniej pół roku lub przez co najmniej pół roku podlegali ubezpieczeniu zdrowotnemu. Potwierdzeniem spełnienia warunku będzie oświadczenia składane pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Według MRPiPS, brak konieczności rejestracji w urzędach pracy umożliwi uniknięcie dodatkowych wydatków ze środków Funduszu Pracy przeznaczonych na wypłatę zasiłków, kosztów administracyjnych związanych z rejestracją w urzędach pracy etc. Dodatkowo brak konieczności rejestracji w urzędach pracy skróci i uprości proces ubiegania się o pożyczkę. Na tej samej zasadzie obecnie przepisy pozwalają ubiegać się o pożyczkę na uruchomienie działalności gospodarczej studentom ostatniego roku.

Wyższy zasiłek

Projekt zakłada też wyższy zasiłek – w wysokości 130 proc. zasiłku podstawowego – dla bezrobotnych posiadających co najmniej 30-letni okres zatrudnienia czy wykonywania innej pracy zarobkowej.

Silniejsze wsparcie długotrwale bezrobotnych

Podział środków Funduszu Pracy dla powiatowych urzędów pracy dokonywany będzie na poziomie województw, a jednym z kryteriów będzie liczba osób długotrwale bezrobotnych i bezrobotnych powyżej 50 lat. Będzie skutkowało wyższymi kwotami środków Funduszu Pracy dla urzędów pracy obsługujących te grupy osób.

Długotrwale bezrobotni mają mieć ponadto pierwszeństwo w kierowaniu na szkolenia, pierwszeństwo w uzyskaniu skierowania do spółdzielni socjalnej w celu podjęcia pracy, urzędy pracy mają zacieśnić współpracę z ośrodkami pomocy społecznej.

Nowe przepisy mają też – według MRPiPS – zapewnić wsparcie wynagrodzeń pracowników powiatowych urzędów i wzmocnić efektywność ich działań. Wprowadzone zostaną nowe definicje wskaźnika skuteczności i efektywności zatrudnienia, przy jednoczesnym podniesieniu wymagań dla uznania osoby bezrobotnej za skutecznie zaktywizowaną.

Elastyczne mechanizmy obsługi i wsparcia bezrobotnych

Ma być bardziej elastycznie. Oznacza to m.in. rezygnację z profilowania bezrobotnych. Obecnie na podstawie specjalnie wypełnianej ankiety są oni w urzędzie pracy przypisywani do jednej z trzech grup: tych, którzy stosunkowo łatwo mogą znaleźć pracę, wymagających wsparcia lub długotrwale bezrobotnych, bez kwalifikacji, którym najtrudniej odnaleźć się na rynku pracy.
Odejście od profilowania oznacza też odejście od wskazania, których grup docelowych dotyczy dana forma pomocy. Wyjątek w tym zakresie stanowić będą tylko osoby długotrwale bezrobotne, opiekunowie osób niepełnosprawnych czy pracownicy tymczasowi.

Ministerstwo chce też zrezygnować z obowiązkowego opracowywania tzw. indywidualnych planów działania dla bezrobotnych, z wyjątkiem osób mających największe trudności w wejściu na rynek pracy. Urzędy pracy mają też w swoich działaniach szerzej wykorzystywać partnerów jak agencje zatrudnienia – z ich usług będą mogli korzystać wszyscy bezrobotni, a nie jak dotąd tylko ci pozostający w szczególnie trudnej sytuacji.

Mniejsza ma być liczba form pomocy – MRPiPS chce odejść m.in. od zlecania działań aktywizacyjnych przez marszałków, a w to miejsce zmodyfikować zlecanie usług przez starostę.
Zmniejszyć ma się liczba rozporządzeń. W tej formie nie ukazywałaby się już np. klasyfikacja zawodów i specjalności. Zamiast obecnie obowiązującej formy rozporządzenia, aby umożliwić szybszą aktualizację klasyfikacji, przewidziano obwieszczenie.

Ułatwiony ma być dostęp do ofert pracy z sektora publicznego. Wszystkie takie oferty mają być zamieszczanie w Scentralizowanym Systemie Dostępu do Informacji Publicznej, udostępnianym przez ministra właściwego do spraw informatyzacji.

Zmiany w zatrudnieniu cudzoziemców

Wydłużony do 12 miesięcy ma być okres, w którym cudzoziemcy mogliby pracować w Polsce na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy. Obecnie na podstawie oświadczeń obywatele m.in. Ukrainy, Białorusi, czy Rosji mogą wykonywać krótkoterminową pracę w Polsce do 6 miesięcy.

Zmiany w stażach dla bezrobotnych

Nowa ustawa przewiduje mechanizmy, które mają uniemożliwiać stosowanie staży zamiast zatrudnienia i traktowanie stażystów jako darmowej siły roboczej. Ustalono m.in. minimalny i maksymalny okres odbywania stażu, tj. odpowiednio 3 i 6 miesięcy, zakładając, że jest to wystarczający czas, aby bezrobotny nabył wiedzę i umiejętności, pracodawca zaś poznał potencjał stażysty i mógł zdecydować o jego dalszym zatrudnieniu.

Wprowadzono silniejsze powiązanie stażu z zatrudnieniem – pracodawca, który zechce zorganizować staż będzie musiał zadeklarować, że po jego zakończeniu jest gotów zatrudnić bezrobotnego po przez okres co najmniej równy okresowi stażu.

Nowym rozwiązaniem jest zapis, że łączny wymiar stażu odbywanego przez bezrobotnego nie może przekroczyć 24 miesięcy, a u jednego organizatora łącznie nie będzie mógł przekroczyć 12 miesięcy. Nowym rozwiązaniem jest też wprowadzenie braku możliwości przyjęcia na staż przez organizatora osób z najbliższej, co ma zapobiegać nadużyciom. Wyższe ma być stypendium dla stażysty i wynosić 140 proc. kwoty zasiłku dla bezrobotnych (dotychczas było to 120 proc.).

Zmiany w dostępie do szkoleń

Bardziej dostępne maja być środki Krajowego Funduszu Szkoleniowego (KFS) poprzez rozszerzenie grupy osób, które mogą z niego korzystać oraz ustalenie maksymalnych limitów wsparcia.
Z KFS mogłyby korzystać wszystkie podmioty, odprowadzające składkę na Fundusz Pracy, dofinansowanie kształcenia ustawicznego będzie możliwe także dla osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, udzielone wsparcie ma być wyraźnie powiązane z zatrudnieniem – osoby przeszkolone w ramach KFS będą musiały być dalej zatrudnione lub prowadzić działalność/świadczyć pracę przez 6 miesięcy.

Dlaczego potrzeba zmian?

Ministerstwo podkreśla, że zmiany legislacyjne są konieczne, bo zmienił się sam rynek pracy. Stopa bezrobocia rejestrowanego sięga rekordowo niskich poziomów (w marcu – 6,6 proc); stale obserwowany jest sezonowy wzrost bezrobocia (na początku i końcu roku); niekorzystna jest struktura zarejestrowanych w urzędach pracy bezrobotnych – w ogólnej liczbie zarejestrowanych 27,2 proc. stanowią osoby powyżej 50. roku życia. Ponadto: co drugi zarejestrowany w urzędzie pracy jest długotrwale bezrobotny, co trzeci nie posiada kwalifikacji zawodowych, a co piąty doświadczenia zawodowego. Utrzymują się też tzw. enklawy bezrobocia, gdzie jest ono na stosunkowo wysokim poziomie.

Projekt trafił właśnie do konsultacji publicznych, które potrwają do końca lipca.

Źródło: PAP